Czym jest dojrzewanie akwarium?
No właśnie co to właściwie takiego to dojrzewanie akwarium? Oczywiście nie chodzi tu o dojrzewanie zbiornika, którym jest akwarium, tylko o dojrzewanie wody w tym zbiorniku. No ale jak? Jak to dojrzewanie wody? No dobra, po kolei.
W skrócie woda w akwarium jest dojrzała wtedy, kiedy nadaje się do zasiedlenia przez ryby. Tętni wówczas już życiem lecz nie zawsze widać to gołym okiem. Tylko jak to rozpoznać? Wodę możemy uznać za dojrzałą, kiedy zamknie się cykl azotowy. Czym on jest opiszę za chwilę, natomiast teraz chciałbym Cię uczulić na to byś nigdy nie wpuszczał ryb do akwarium, zanim ten cykl się nie zamknie. Wiem. To Twoje pierwsze akwarium i już nie możesz się doczekać, kiedy w nim będą te piękne kolorowe rybki. Jednak musisz wiedzieć, że jeżeli nie uzbroisz się w cierpliwość to te piękne kolorowe rybki po kilku dniach od wpuszczenia do niedojrzałego zbiornika zaczną chorować i odejdą do odległej wodnej krainy, a Ty zamiast cieszyć się tym wspaniałym hobby, jakim jest akwarystyka, zniechęcisz się i je porzucisz. Przerażająca perspektywa prawda? Dlatego przeczytaj ten artykuł, zastosuj się do rad w nim zawartych, a wtedy jest ogromna szansa na to, że Twoja przygoda z akwarystyką będzie się rozwijała i trwała całymi latami, dostarczając Ci odprężenia, niesamowitych doznać estetycznych i możliwość obserwacji tego pięknego podwodnego świata.
Czym jest i jak przebiega cykl azotowy?
Urządziłeś już akwarium, może na podstawie artykułu „Sadzenie roślin w akwarium i napełnianie akwarium wodą” i teraz co dalej? Teraz nadszedł czas na dojrzewanie wody. Zdajesz sobie zapewne sprawę z tego, że akwarium to taki mały wycinek przyrody, a przyroda rządzi się swoimi prawami. Napełniłeś akwarium wodą z kranu, która pozbawiona jest życia za pomocą chloru lub innymi technikami (np. ozonowanie), których tutaj nie będę opisywał. Teraz tą wodę trzeba ożywić. Przyczyni się do tego wspomniany cykl azotowy a właściwie bakterie, które do tego cyklu się przyczynią.
Masz świeżo założone akwarium i w pewnym uproszczeniu cykl azotowy w nim będzie przebiegał w następujący sposób: najpierw będzie się wytwarzał w nim amoniak, następnie azotyny i w końcu azotany. Zapytasz skąd amoniak, skoro w akwarium nie ma ryb. Amoniak może pochodzić nie tylko z odchodów, ale również np. z gnijących części roślin. Jest on bardzo szkodliwy dla ryb i gdybyś wpuścił je na etapie wytwarzania się w wodzie amoniaku to nie mają one praktycznie żadnych szans na przeżycie. Bakterie Nitrosomonas przyczynią się do zamiany amoniaku w azotyny. Niestety azotyny są również szkodliwe dla ryb, dlatego nadal nie możesz ich wpuścić do akwarium. Na szczęście są jeszcze inne bakterie o nazwie Nitrobacter, które to zamienią azotyny w azotany, które są względnie bezpieczne dla Twoich przyszłych podopiecznych. Tutaj cykl azotowy się zmyka i można już wpuszczać powoli pierwsze ryby z planowanej obsady. Na tym etapie zapewne zastanawiasz się skąd te bakterie w akwarium. Ich przetrwalniki znajdują się już w Twoim akwarium (chociażby na roślinach). Jednak nie jest ich zbyt dużo. Jest kilka sposobów na to by dostarczyć bakterie. Najprostszym i chyba najpopularniejszym wśród początkujących akwarystów jest kupienie ich w sklepie akwarystycznym i dozowanie zgodnie z zaleceniami producenta. W tym samym sklepie możesz kupić pożywkę dla nich. Jest kilka sposobów na to by nie kupować bakterii, jednakże dla początkującego akwarysty są one albo wysoce ryzykowne, albo wręcz niemożliwe do zastosowania, dlatego w tym artykule nie będę się nimi zajmował.
Jak krok po kroku przeprowadzić akwarium przez okres dojrzewania.
Tak więc masz zalane akwarium z podłożem, roślinami, grzałką i filtrami o odpowiedniej wydajności. Woda w twoim akwarium jest świeża i najprawdopodobniej zawiera chlor. Aby pozbyć się chloru można poczekać dobę i sam się utleni. Można też zastosować preparaty, które przyspieszają ten proces. Dobrze jest też zastosować preparaty, które zwiążą metale ciężkie, które też niestety nierzadko występują w wodzie wodociągowej.
Pamiętaj, że filtry i grzałka powinny działać całą dobę a oświetlenie w ciągu dnia, pomimo iż nie masz jeszcze ryb. O ile oświetlenie nie jest potrzebne w cyklu azotowym, to roślinom jest niezbędne, a one również w tym cyklu odgrywają swoją rolę.
Po upływie doby możesz wlać szczepy bakterii i pożywkę. Bakterie najlepiej rozmnażają się w temperaturze ok 25°C i przy dobrym natlenieniu. Z czasem zasiedlą złoża filtracyjne w twoich filtrach, podłoże i właściwie wszystko co znajduje się w zbiorniku.
Na tym etapie podmieniaj wodę 2-3 razy w tygodniu, za każdym razem po 20-25%. Przed wlaniem wody do zbiornika dodawaj do niej w odpowiednich proporcjach zakupione preparaty do uzdatniania. Po każdej podmianie wody, następnego dnia uzupełniaj ilość bakterii.
Cykl azotowy zwykle zamyka się po 4-6 tygodniach. Wiem. Wydaje się to bardzo długo, jednak jest to czas niezbędny do tego byś mógł uniknąć w przyszłości problemów z akwarium pod postacią glonów i zgonów. Najlepiej, jeżeli zaraz na początku kupisz sobie testy na obecność amoniaku, azotynów i azotanów. Będziesz mógł zaobserwować, jak maleje poziom amoniaku i azotynów oraz rośnie azotanów. W momencie, kiedy stężenie azotynów wyniesie 0,2-0,3mg/l możesz wpuścić pierwsze rybki z twojej listy. Niech to będzie na początek jak najmniej wrażliwy gatunek. Od momentu wpuszczenia ryb, możesz przestać podawać pożywkę dla bakterii. Cały czas pamiętaj o podmianach wody i uzupełnianiu ilości bakterii.
Jeżeli po tygodniu od wpuszczenia pierwszych ryb, wszystko jest w porządku, możesz wpuścić kolejną partię i po następnym tygodniu kolejną. Ważne by nie robić tego zbyt szybko. Bakterie muszą mieć czas na namnożenie się.
Zapewne się zastanawiasz co dzieje się z azotanami. Przecież zgodnie z tym co wynika z cyklu azotowego, powinno ich być coraz więcej. No i jest. Usuwasz je przy podmianach wody, a poza tym azotany są jednym z pokarmów dla roślin. W dłużej funkcjonujących akwariach dochodzi również proces denitryfikacji zmieniający azotany w cząsteczki wolnego azotu, które uwalniane są do powietrza. Jednak to już temat na zupełnie inny artykuł. Teraz ważne byś wiedział, że częstotliwość podmian wody powinieneś dostosować w taki sposób, by wartość azotanów nie przekraczała 50mg/l i nie schodziła poniżej 5mg/l. Nie można sztywno tutaj określić jak często trzeba robić podmiany. Każdy zbiornik jest odrębnym, małym, wyizolowanym środowiskiem i procesy w nim zachodzące mogą się znacząco różnić od innego, nawet z pozoru bardzo podobnego. Nie martw się. Nawet jeżeli teraz wydaje Ci się to skomplikowane, to z czasem stanie się proste i przyjemne w obsłudze.
Tak wygląda akwarium, kiedy wszystko zrobisz zgodnie z instrukcjami i cykl azotowy prawidłowo się zamknie:
Na szczęście nie zdarzyło się nam zrobić tego nieprawidłowo, więc nie mamy zdjęcia akwarium, w którym coś poszło nie tak. Jednak na pewno niejednokrotnie widziałeś jak ludzie szukają pomocy bo mają w akwarium wodę białą jak mleko, lub atak glonów.
W następnym artykule zamierzam przybliżyć Ci to na co powinieneś zwrócić uwagę przy zakupie ryb, jak je transportować oraz jak postępować przy wpuszczaniu do akwarium.
